स्वप्न हा मानवी अस्तित्वाचा अविभाज्य भाग. प्रत्येक व्यक्ती निरपवादपणे स्वप्ने बघत असली, तरी स्वप्नपूर्तीचा आनंद त्यातल्या काहींनाच लाभतो. मग इतरांना त्यांच्या स्वप्नांची ओळख करून देऊन, स्वप्नपूर्तीचा पाठपुरावा करण्यासाठी वाट दाखवणारे मात्र अपवादानेच असतात. स्वप्नांच्या अशा मागोव्याची सिनेमाच्या शैलीतली गोष्ट लेखक तन्वीर सिद्दीकी यांनी त्यांच्या ‘फाइव्ह फोर थ्री टू वन’ या पुस्तकात सांगितली आहे. मात्र पुस्तकातल्या चांगल्या विषयाला लेखक आणि प्रकाशक दोघांनी न्याय दिलेला नाही, असे लक्षात येते.
प्रत्येकजण स्वप्न पाहतो! पण ‘तो’ एक पाऊल पुढे गेला आहे... त्याने लोकांना स्वप्ने दाखवली आहेत..! आणि ती खरी होतील, याची खात्री आहे. एका सामान्य माणसाची गोष्ट.. .. एका विलक्षण मिशनसह.. त्या स्वप्नपूर्तीसाठी त्याने शनायाला निवडले.. पण पुढच्या वेळी, तिच्याऐवजी कदाचित तुम्ही असाल! किंवा तो ‘तुम्ही’ असू शकाल’, अशा काहीशा आव्हानासह लिहिलेल्या कथेविषयी उत्सुकता वाटते. पण कांदबरीच्या थंड सुरुवातीने आणि बराच वेळ वेग न धरल्याने आपणही मनातल्या मनात आकडेमोड करत राहतो. कथा तरुणाईची असल्याने तिची भाषा वेगळी आहे, हे मांडण्याचा आटोकाट प्रयत्न करूनही ते विषयाला अनुरूप नाहीच असेच वाटून जाते.
‘फाइव्ह फोर थ्री टू वन’ ही वेगवेगळ्या शहरांत-राज्यांतील सहा व्यक्तींच्या स्वप्नांची गोष्ट आहे. या सहा जणांच्या आपल्या आयुष्याविषयीच्या स्वप्नांचा- नेमकेपणाने सांगायचे तर करिअरविषयीच्या स्वप्नांचा- आणि त्या स्वप्नांचा कोणा त्रयस्थ व्यक्तीच्या मदतीने मागोवा घेण्याचा शोध लेखकाने मांडला आहे. एका अॅपच्या निमित्ताने हे सर्व जण एकमेकांशी जोडले जातात आणि या त्यांच्या गोष्टी एकमेकांमध्ये गुंततात. या सहाजणांपैकी एक, शनाया नकोशा नोकरीला तडकाफडकी रामराम ठोकून घरी परतते, त्यानंतर इंटरनेटवरच्या महाजालावरच्या एका त्रयस्थ व्यक्तीच्या- शक्तीच्या प्रोत्साहनानंतर आपल्या स्वप्नाचा माग घेण्यासाठी लेखणी हाती घेते. ही गोष्ट पूर्ण करण्याच्या निमित्ताने तिला वेगवेगळे लोक भेटतात. यात, छायाचित्रकार होऊ इच्छिणारा पण अकाउंटंटचे काम करणारा फैयाझ असतो, पालकांनी इंजिनीअर होण्यास मनाई केलेला वंदन असतो, शिक्षकी पेशाची आवड असतानाही डॉक्टरीकडे वळलेला त्रिभुवन, असे इतरही काही जण असतात. या सर्वांची गोष्ट आणि स्वप्नांना बळ देणाऱ्या त्या नाव असूनही अनाम व्यक्तीचा शोध बरोबरीने पुढे सरकत राहतो. हा प्रवास सुरुवातीला काहीसा संथ आहे. तर नंतर त्यातल्या पात्रांच्या दिशा समजण्यास काही पाने खर्ची पडली आहेत. एखाद्या प्रसंग, पात्रांचा मनोव्यापार कळण्यासाठी हा विस्तार करण्यात आलेला आहे.
अनिच्छेने स्वीकारलेल्या करिअरला स्वप्नांच्या दिशेने वळण देण्यासाठी ही व्यक्ती पात्रांना ताकद देत राहते. करिअरबाबतच्या आशा-निराशांचे हेलकावे सांगणारी ही कथा इंटरनेट, अॅप्स, सोशल मीडियाचे विश्व यांची पार्श्वभूमी घेऊन आजची, आजच्या तरुणांची कथा बनते. ‘तुमचे अधुरे स्वप्न’ यांसारख्या अॅपवरून स्फुरलेले हे कथाबीज लेखकाने फुलवले आहे. ‘एका सामान्य मनुष्याच्या असामान्य मोहिमेची गोष्ट’ ठरते. शनायाच्या शोधामधली पहिली कलाटणी काहीशी धक्का देते, मात्र पुढच्या पात्रांच्या गोष्टीतले साचेबद्ध धक्के ‘प्रेडिक्टेबल’ ठरतात. सहा जणांचे क्षेत्र वगळता बाकीची कहाणी सारखीच असल्याने येणारा तोचतोचपणा, उगाचच येणारे अनावश्यक तपशील आणि वाचाळ संवाद यांमुळे मुळात रंजक कथाबीजावर आधारलेली गोष्ट अनावश्यक लांबून रटाळ होण्याची भीती निर्माण होते. शिवाय, सगळ्याच क्षेत्रातल्या करिअरना मार्गदर्शन करू शकणारा ‘सुपर-मेंटॉर’, ‘इंजिनीअरिंग करू नको’ म्हणणारे (दुर्मीळ प्रजाती!) पालक या कथाबीजाला फँटसीकडे नेतात.
कथाविषय जरी चांगला असला तर पसरट मांडणीमुळे या पुस्तकाला आत्माच हरवला आहे. कोणत्याही कथेला हवा असणारा तर्कशुद्ध स्वभावाचा आधार या पुस्तकातील व्यक्तिरेखांमध्ये आढळत नाही. त्यामुळे चांगल्या कथानकाचा निराशाजनक अनुभव वाट्याला येतो. त्यामुळेच लेखकांप्रमाणेच प्रकाशकांनीही या गोष्टीत लक्षात घालायला हवे असे वाटते. कारण या पुस्तकात मुद्रितशोधन, संपादनाकडे काहीसे दुर्लक्ष झाले आहे. लेखकाचे मनोगत, प्रस्तावना यांना सुट्टी, निर्दोष छपाईचा अभाव यांमुळे नवखेपण दिसून येते. त्यामुळे हे पुस्तक लिहण्यामागचा उद्देशच काय हे कळायला मार्ग उरत नाही. पुस्तक स्वप्नांचा मागोवा घेण्याच्या इच्छांविषयीचे असले तरी प्रत्यक्षात विषयाचा मागोवाही धडपणे घेता आलेला नाही, हे वाचून लक्षात येते.
फाइव्ह फोर थ्री टू वन
लेखक : तन्वीर सिद्दिकी
प्रकाशक : ऋचित प्रकाशन
पाने : २४०, किंमत : ३०० रु.
मोबाइल अॅप डाउनलोड करा आणि राहा अपडेट