अस्वच्छ वस्त्या, दाट लोकवस्ती, प्रदूषण, कोंदट हवामान, कुपोषण, चुकीचे उपचार अशा अनेक कारणांनी मुंबईतल्या मुलांना टीबीची लागण होते. घरात टीबीग्रस्त व्यक्ती असल्यास किंवा टीबी होण्याची शक्यता असलेल्या टीबीजन्य परिसरात वावरल्यास लहान मुलांना टीबीचा संसर्ग तात्काळ होतो. कुपोषित आणि अशक्त मुलांना क्षयरोग होण्याची शक्यता जास्त असते. क्षयरोग असलेल्या व्यक्तीच्या संपर्कात असलेल्या मुलांना टीबीची लागण होण्याची शक्यता असते. थुंकी आणि खोकला यांची तपासणी करून टीबीचे निदान होत नाही. या तपासणीसह मलमुत्राद्वारे तपासणी केल्यास टीबीचे निदान लगेच होते.
-लहान मुलांमधील टीबीची लक्षणे म्हणजे तीन आठवड्यापेक्षा जास्त काळ कफ, खोकला येतो. कधीकधी कफावाटे रक्त पडते. विशेषतः रात्रीच्या वेळी ताप येतो. वजनात घट होणे, भूक मंदावणे, अशी लक्षणे आढळतात. लहान मुलांमध्ये ही लक्षणे तीव्र स्वरुपात दिसतात.
- लहान मुलांमधील टीबी हा आजार फक्त छातीचा एक्सरे व कातडीवरची विशेष परीक्षा (टीटी) करूनच कळू शकतो. काही वेळा याबरोबर छातीतल्या रसग्रंथी सुजल्याने गिळायला थोडाफार त्रास होतो.
- लहान मुलांच्या क्षयरोगाच्या प्रकारात शरीराचा जंतूंशी प्रथमच संबंध येतो. यात फुप्फुसात एक ठिपक्याइतका डाग तयार होतो. बालकाची प्रतिकारशक्ती अजून तयार झाली नसल्याने छातीतल्या रसग्रंथीपर्यंत जंतू वेगाने पोचतात. यामुळे छातीतल्या रसग्रंथी सुजतात. या सर्व घडामोडींत मुलाला सहसा त्रास होत नाही. यामुळे रोगाला रसग्रंथीतच अटकाव होतो. काही महिन्यांनी आजार पूर्ण बरा होतो. याची वरून काहीही लक्षणे वा चिन्हे नसतात.
- काही मुलांमध्ये प्रतिकारशक्ती मुळात अपुरी असते. यामुळे क्षयरोग रसग्रंथीच्या पलीकडे निरनिराळया अवयवांत (मेंदू, मणके, सांधे, हृदय, इ.) पसरतो.
- ज्या अवयवांचा आजार होतो त्याप्रमाणे लक्षणे-चिन्हे असतात. याउलट काही मुलांमध्ये फुप्फुसातच आजार वाढत राहतो. या फुप्फुसांच्या आजारात न थांबणारा खोकला, हलका ताप, रोडावलेपणा, वाढ मंदावणे, कुपोषण, इत्यादी लक्षणे आढळतात.
मोबाइल अॅप डाउनलोड करा आणि राहा अपडेट